तुमची झोप पूर्ण होते का ? रेसमेडचा अहवाल काय म्हणतो पहा..

पुणे : गेल्या दोन वर्षांच्या काळामध्ये वैश्विक स्तरावर निद्रानाशाचा विकार वाढला आहे. एकट्या भारतामध्ये, ५७ टक्के लोकांना चांगल्या गुणवत्तेची झोप येत नाही. (In India, 57% of people do not get good quality sleep) कोरोना संसर्ग काळात लोकांमध्ये अस्वस्थता आणि भयाचे वातावरण त्यामुळे ही स्थिती अधिक गंभीर झाली- यामध्ये विशेषतः व्यावसायिक अस्वस्थता वाढली होती. (Do you sleep See Racemed’s report.)

 

 

 

कोणत्यातरी काळात, करियर कडे लक्ष असणाऱ्या एखाद्या व्यक्तीने दावा केला की ‘ झोप फक्त दुर्बलांसाठी असते’. दुर्दैवाने, लोकांनी या गोष्टीकडे लक्ष दिले आणि रात्रीच्या चांगल्या झोपेकडे दुर्लक्ष केले. रात्री उशिरा झोपायचे आणि सकाळी उशीरा उठायचं ही गोष्ट सामान्य झाली- आणि कोरोना महामारीच्या साथी नंतर ही बाब सर्वसामान्य झाली. सुदैवाने, काही वर्षांपासून, रात्रीच्या चांगल्या झोपेसाठी अनेक संशोधने केली गेली. योग्य प्रमाणातील झोप, आपले शरीर, मन आणि मानसिक आरोग्य सुदृढ ठेवते. तथापि, रात्रीची चांगली झोप येणे ही आव्हानात्मक बाब आहे. (Do you sleep See Racemed’s report.)

 

 

नुकतीच, ResMed (रेसमेड) या संस्थेने झोपेचा अभ्यास केला, ज्यामध्ये त्यांनी भारतातील पाच हजार लोकांना विविध प्रश्न विचारले. यामधून काही चांगल्या बाबी होत्या आणि काही वाईट गोष्टी सुद्धा होत्या. चांगली बाब म्हणजे, बहुतेक सर्व भारतीयांना हे माहीत होते की रात्रीची चांगली झोप अत्यंत आवश्यक आहे. ८१ टक्के लोकांना समजले होते की झोपेचे चक्र त्यांच्या जगण्याच्या गुणवत्तेवर परिणाम करते. (Do you sleep See Racemed’s report.)

 

 

 

तथापि, फक्त हीच बाब या सर्वेक्षणातील सकारात्मक गोष्ट होती. आम्हाला असे आढळले की भारतीयांना झोपी जाण्यासाठी दीर्घकाळ लागतो (सरासरी वेळ 90 मिनिटांचा आढळला). याला अनेक कारणे आहेत, ज्यामध्ये ताणतणाव, झोपेच्या आधी मोबाइल स्क्रीन पाहणे आणि इतर कारणांचा त्यामध्ये समावेश होता. याव्यतिरिक्त, ५९% लोकांना घोरणे म्हणजे रात्रीच्या चांगल्या झोपेचे लक्षण आहे असा गैरसमज मनामध्ये निर्माण झाला होता, आणि ऑब्स्ट्रक्टिव्ह स्लीप एपनिया (ओएसए) यांच्यानुसार हे अज्ञानाचे लक्षण होते. ७२ टक्के लोक ज्यांना कमी झोपेची समस्या होती, अशा लोकांना मानसिक आरोग्याची सुद्धा समस्या आढळली. तथापि, या समस्येला न जाणता, 53 टक्के लोक यांच्या झोपेच्या समस्येसाठी ते उपकरण वापरत होते.

 

 ऑब्स्ट्रक्टिव्ह स्लीप एपनिया म्हणजे काय?

ऑब्स्ट्रक्टिव्ह स्लीप एपनिया म्हणजे अशी स्थिती जेथे आपल्या गळ्याचे स्नायू शिथिल होतात आणि ज्या वेळी आपण श्वास घेता त्यावेळी श्वासनलिका अरुंद होते किंवा बंद होते; आणि याचे सामान्य लक्षण म्हणजे मोठ्याने घोरणे, झोपे मध्ये श्वासासाठी हवेची कमतरता भाषणे, सकाळच्या वेळची डोकेदुखी, झोप न येणे, जागे झाल्यानंतर मन एकाग्र न होणे. (Do you sleep See Racemed’s report.)

 

 

आपला सामान्य श्वासोश्वास काही कालावधीसाठी वारंवार थांबत असेल, हळू श्वासोश्वास किंवा श्वास कमी पडणे, मोठ्याने बोलणे, आणि दुपारच्या वेळी झोप लागणे हे ऑब्स्ट्रक्टिव्ह स्लीप एपनिया ओळखण्याचे प्रमुख लक्षण आहे. या आजाराचे सौम्य, मध्यम आणि तीव्र अशी विभागणी केली जाते; सौम्या लक्षणांमध्ये दर तासाला ५-१५ वेळा त्रास होणे, मध्यम लक्षणांमध्ये दर तासाला १५-३० वेळा त्रास होणे आणि तीव्र लक्षणांमध्ये दर तासाला ३० पेक्षा जास्त वेळा त्रास होणे यांचा समावेश असतो.

 

 झोपेच्या कमतरतेमुळे शरीर जास्त काम करते, पण त्यामुळे शरीरातील रक्तामध्ये साखरेचे प्रमाण वाढते आणि परिणामी त्याचे रूपांतर मधुमेहामध्ये होते. २०२१ मध्ये रिसर्च सोसायटी फॉर द स्टडी ऑफ डायबिटीज इन इंडिया (RSSDI) ने आयोजित केलेल्या कार्यक्रमामध्ये एकमताने सुचवले आहे. (Do you sleep See Racemed’s report.)

 

·        अभ्यासांअंती हे सिद्ध झाले आहे की स्त्रियांपेक्षा पुरुषांमध्ये टाइप २ मधुमेह (T2DM) मध्ये ओएसएचे प्रमाण जास्त असल्याचे नोंदवले गेले आहे.

·        ग्रामीण लोकसंख्येच्या तुलनेत शहरी लोकसंख्येमध्ये मधुमेह (T2DM)असलेल्या रूग्णांमध्ये ओएसएचाप्रसार जास्त प्रमाणात होत आहे.

·        उपचार न केलेल्या ओएसएची स्थिती आणि तीव्रता स्वतंत्रपणे मधुमेह (T2DM) असलेल्या रुग्णांमध्ये अनियंत्रित ग्लायसेमिक स्थितीशी संबंधित आहे.

·        मधुमेह रुग्णांवर सीपीएपी चिकित्सेचा ग्लायकॅमिक नियंत्रणावर होणारा परिणाम विविध प्रकारचा अहवाल दर्शवतात (कमी नमुन्यांचे चिकित्सा केल्यामुळे आणि नियंत्रित करणाऱ्या गोष्टींची कमतरता), सीपीएपी हे प्रमाणित उच्च संदर्भ झालेले आहेत आणि ओएसए उपचारांच्या चिकित्सेसाठी पहिला पर्याय बनली आहे, कारण त्यामुळे झोपेचा कालावधी आणि गुणवत्तेमध्ये सकारात्मक बदल झालेले आहेत.

 

 

स्लीप एपनीया आणि टाइप २ मधुमेह एक मजबूत जोखीम घटक सामायिक करतात: तो म्हणजे लठ्ठपणा. लट्ठपणा असेल तर टाईप दोन प्रकारचा मधुमेह होऊ शकतो. आपल्या घशातील श्वासनलिका अरुंद होते. आणि त्यामुळे स्लीप एपनीयाची सुरुवात होते. स्लीप एपनीयाशी संबंधित असलेल्या इतर घटकांमध्ये समाविष्ट असलेले काही बाबी:

·        धूम्रपान

·        दारूचे व्यसन

·        नाक बंद होणे

·        रजोनिवृत्तीच्या काळातील हार्मोन्स बदल

 

ओएसए ही आरोग्य समस्या फक्त मधुमेह आणि जीवनशैलीच्या आजारा मधून होत नाही. हार्वर्ड मेडिकल स्कूल मधील एका शोधप्रबंधामध्ये झोपेची कमतरता आणि मानसिक आरोग्य यांच्या परस्पर संबंधांवर प्रकाश टाकला आहे. अमेरिकेतील सामान्य (झोपेची समस्या नसणाऱ्या)१० ते १८ % प्रौढ लोकांच्या तुलनेत, झोपेची समस्या असणाऱ्या ५० टक्के ते ८० टक्के रुग्णांमध्येमानसोपचार करणे आवश्यक असते. अस्वस्थता, नैराश्य आणिअटेंशन डेफिसिट हायपर ऍक्टिव्हिटी डीसऑर्डर असणाऱ्या रुग्णां मध्ये सामान्यतः झोपेची समस्या आढळते.” रिपोर्टनुसार हे आढळले आहे.

 

संसर्ग लाट आणि ओएसए

लक्षणीयरित्या, झोपेचे वेळापत्रक बिघडल्याने त्याचा प्रतिकूल परिणाम शरीर चक्रावर झाला. याशिवाय, टी व्ही बघण्याची सवय आणि झोपेच्या आधी मोबाईल फोन वापरण्याची सवय या गोष्टींमुळे झोपेची गुणवत्ता खालावली. या समस्या विषयी कोणतीही जागृती नसणे ही एक चिंताजनक बाब आहे आणि या समस्येसाठी योग्य ते उपचार घेणे आवश्यक आहे.

 

 

गेल्या दोन वर्षांमध्ये, लोक वर्क फ्रॉम होम या वातावरणामध्ये काम करत आहेत आणि सोबत आपल्या आरोग्य व सुदृढतेसाठी लक्ष केंद्रित करीत आहेत. यामध्ये काही शारीरिक क्रिया, यामध्ये व्यायाम, योगा आणि स्वतःसाठी वेळ देणे यांचा समावेश होतो. या काळात फिटनेस बँड या उपकरणाची विक्री मोठ्या प्रमाणात वाढली. फिटनेस बँड आपल्या अनेक शारीरिक क्रिया ज्यामध्ये हृदय गती, आणि झोप यांचा समावेश होतो.

 

 

तथापि, जॉन्स हॉपकीन आरोग्य महाविद्यालया च्या अहवालानुसार, स्लीप ट्रॅकर्स आपल्या झोपेच्या सवयीबाबत खूप माहिती संकलित करतात, ते एका सेवका प्रमाणे आपल्या झोपेच्या वेळेचे निरीक्षण करता. याचे मोजमाप ढोबळ असले तरीही, योग्य झोपेचे मोजमाप करणारे किट आवश्यक आहे.

 

 

यामुळेच जागतिक निद्रा दिनाच्या निमित्ताने, रेसमेड (ResMed) यांनी आपल्या झोपेच्या समस्यांना सोडविण्यासाठी काही झोपेच्या आरोग्याची उत्पादने प्रस्तुत केलेली आहेत. तथापि या समस्येवर थोड्याच वेळेत उपाय मिळणार नाही, हा एका चांगल्या झोपे कडे वळण्याचा उपाय असू शकतो ज्यायोगे आपल्याला उत्तम आरोग्य लाभेल. या उत्पादनांमध्ये डोळ्यांचा मास्क (सिल्क आणि कंटोर असलेला) पांढरा प्रकाश रोखतो, ड्रीम पॅड- उत्तम झोप येण्यासाठी ऊशी, डोडो- विचलित मनाला लक्ष केंद्रित करण्यासाठी निळा प्रकाश उत्सर्जित करणारे उपकरण, वेगवेगळे आवाज ब्लॉक करण्यासाठी आवाजाचे मशीन आणि सीपीएपी वाइप्स जे सीपीएपी (कंटीन्यूअस पॉझिटीव्ह एअरवे प्रेशर) मास्क जलद गतीने आणि सहजतेने पुसण्यासाठी वापरले जाते त्यांचा समावेश होतो.